RPA Nedir ve Ne İşe Yarar?
Merhaba öğrenci arkadaşım, yavaş yavaş hepimiz alıştığımız eğitim düzeninden şirket hayatına geçmeye başlamışken size büyük şirketler tarafından yavaş yavaş uygulamaya sokulan “Robotic Process Automation” veya RPA’den bahsetme gereği duydum. Öncelikle nedir bu RPA diye sorduğunu düşünüyorum. Kısaca şöyle anlatayım. Şirket düzeni içinde bildiğimiz üzere çok sıkıcı olarak tanımlayabildiğimiz belirli tekrarlayıp duran işler vardır. RPA buna çözüm olarak üretilmiş bir teknoloji olarak nitelendirebilir. Ben öğrencilik dönemimde genelde hep örneklerle veya gerçek dünyadaki rolleriyle öğrenmişimdir bu terimleri, o yüzden de size böyle anlatmayı düşünüyorum.
Hayal edin, büyük bir şirkette İnsan Kaynakları yöneticisi olmuşsunuz ama işlerinize baktığınızda işinizin çoğunun belirli sistemlere veri aktarmak, maaş bilgilerini ayarlamak, her zaman aynı e-postaları attığınızı farz edin. İşinizin çoğu aslında tekrar eden, hep aynı sıkıcı bir sürece dönüşmüş. Bu süreç yüzünden işe alacağınız çalışanlarla veya çoktan sizin şirketinizde çalışan insanlarla geçirmeniz gerek yüz yüze vakti geçiremiyorsunuz artık bu bıktırıcı, aynı süreç yüzünden. İşte RPA tam bu anda devreye giriyor ve özünde bu sıkıcı süreci bir insan yerine bir robot yönetiyor. Size sadece alınacak ve çoktan alınmış çalışanlarla vakit geçirmek, hassas bilgilerle ilgilenmek ve gereken dosyaları RPA robotunun ilgilenmesi için belirli yerlere bırakmak kalıyor. RPA süreciyle yaratılan bu robotların size sağladığı kazançlar şu şekilde özetlenebilir; hızlı ve tutarlı sonuçlar elde etmenizi sağlar, hata ve risk payını sıfıra indirir, insan kaynağını daha verimli kullanabilme imkânı sunar, 7/24 saat çalışarak rutin işlemleri tamamlayabilir ve operasyonel yükleri azaltır.
Aranızdan bazı kodlama bilen öğrenciler düşünmüştür: “Eee, biz bunu kod ile yaparız.” diye ve haklı olurlar bu düşünceyle bir nevi. RPA’de aslında bir kodlama dili kullanıyor ama yazdığınız programın testini, uygulamaya sokulmasını ve denetlenmesini içeren bir süreç denebilir RPA için. Ayrıca bir RPA programı olmak için öyle çok engin bir kod bilgisine ihtiyaç duymuyorsunuz. Eğer hiç kod bilginiz olmasa bile RPA araçları sayesinde bir robot yapabilirsiniz. Çok az bir kod bilginiz var ise eğer yapabileceğiniz RPA programları sayısı hatırı sayılır derecede artıyor. Bunu bir örnekle daha açalım. Diyelim öğrencisiniz ve zorunlu staj yapma vaktiniz geldi ve bir şirkette iş bulmayı başardınız, ama size sadece bir Excel dosyasından başka bir Excel dosyasına veri girme görevi verildi. RPA sayesinde yaklaşık 1 saat içinde sizin monoton veri girme işini yapacak bir robot yaptınız ve bir haftalık işiniz yaklaşık 2 saate çözülmüş oluyor. Şimdi genel şirketlerdeki RPA sürecinin tamamını açalım. Bir şirkette RPA süreci genelde şöyle işliyor:
Keşfet
Şirket içinde otomatize edilebilecek işleri ve süreçleri saptamak.
Yarat & Tasarla
Bu evrede gerekli programcılar RPA sürecini gerekli uygulamalar kullanarak tasarlarlar.
Yönet
Bütün şirkete yayılmadan önce RPA ile yaratılan süreç belirli bir departmanda test edilir.
Uygulamaya Sok ve Çalıştır
Gerekli serverlar ve “virtual machine’ler” hazırlanır ve gerekli departmanlara RPA araçları dağıtılır.
Ölç
Belirli bir süre geçtikten sonra RPA sayesinde gelen gelişmeler ve verimler dökümente edilir.
Bu süreci yöneten, denetleyen ve oluşturan belirli rollerde var. Eğer bir mühendis iseniz genellikle rolünüz RPA Developer ya da RPA Geliştiricisi olarak geçer. RPA Geliştiricileri RPA araçlarını kullanarak fikri gerçeğe döken kişilerdir. Mühendisler için bir başka rol ise Solution Architect veya Çözüm Mimarı dediğimiz RPA ile yaratılacak çözümün aşamalarını ve süreçlerini belirler, bundan sonra da yaratılan RPA çözümünü denetler ve kodu kontrol eder. Son olarak altyapı mühendisi ve RPA destek mühendisleri de bu kişiler ise RPA çözümü geliştiricilerin elinden çıktıktan sonra bu çözümü kullanmalarına yardım eden ve bu çözüm için altyapı hazırlayan kişiler olarak geçer.
Bir mühendis olmasanız bile RPA çözümlerinde şirket çalışanlarının da bu süreçte çok büyük bir katkısı vardır. İş analisti adı altında geçen bir rolde RPA süreci içinde mevcuttur. İş analistleri “As Is” dediğimiz otomasyon altına alınacak var olan düzenin yerine “To Be” dediğimiz geçilecek düzeni belirlerler ve bu sürecin şirkete nasıl yararlı olacağını araştırırlar.
İşte RPA süreci böyle işliyor, ama neden RPA? RPA gereklidir, çünkü şirketlerin eski uygulamaları kolayca otomatikleştirme ve entegre etme yolları yoktur. Var olan sistemlerde ve uygulamalarda minimum değişiklik yaparak görevleri otomatikleştirmek ve bunu hızlıca yapmak isterler. Şirketler eğer bu monoton işleri otomatik bir hale getirebilirse bu otomasyon şirketlere diğer işlerle uğraşabilmek için zaman sağlar ve hepinizin bildiği gibi bu kazanılan zaman kendisini kısa süre sonra kara çevirir. Peki ne yapar bu robotlar da bu kadar zaman ve para kazandırırlar şirketlere? Yaratılan robotlar e-postaları kontrol edebilir, izin verilen uygulamalar ile hesaplamalar yapabilir ve hatta fatura tutarı doğrulaması yaparak fatura kesebilme gibi yetenekleri kazanabilir durumdalar. Şu anlık bu robotların yapabildiklerinin genel kullanımları bu şekilde diyebiliriz ama bu teknolojinin geleceğine bakıldığında, aslında bütün monoton işleri yapabilecek bir teknoloji olduğunu söyleyebiliriz. Bu teknoloji şirketlerde birçok departmanın kapatılmasını sağlayabilir, bu robotlara bir de yapay zeka ile harmanlarsanız insan müşteri temsilcilerinden daha yetenekli 7/24 çalışan bir müşteri hizmetleri departmanı bile yapabilirsiniz.
Siz öğrencilere belirli yazılarda iş dünyasında yeni implemente edilmeye başlanan bazı teknolojileri ve bakış açılarını vermeye çalışacağız ki iş dünyasına atıldığınızda veya staj yapmaya başladığınızda sudan çıkmış balık gibi hissetmeyin ve hep bir adım önde olun.